SERA GAZI EMİSYON RAPORLARININ DOĞRULANMASI VE DOĞRULAYICI

KURULUŞLARIN YETKİLENDİRİLMESİ TEBLİĞİ

BİRİNCİ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Tebliğin amacı; 17/5/2014 tarihli ve 29003 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik kapsamında sera gazı emisyon raporlarının doğrulanması ve bu işlemleri yapacak doğrulayıcı kuruluşların özelliklerine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Tebliğ; Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik kapsamında sera gazı emisyon raporlarının doğrulanması, doğrulayıcı kuruluşlarda aranacak koşulları, belge başvurularının değerlendirilmesi ve doğrulayıcı kuruluşların denetlenmesine ilişkin usul ve esasları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Tebliğ, Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmeliğe dayanılarak hazırlanmıştır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Tebliğde geçen;

a) Akreditasyon: Yönetmelikte öngörülen doğrulama faaliyetlerini gerçekleştirecek olan doğrulayıcı kuruluş hakkında, Türk Akreditasyon Kurumunca yürütülen detaylı değerlendirmeleri takiben, doğrulayıcı kuruluşun yetkinliğini ve bağımsızlığını resmen göstermek üzere beyan veya bildiri düzenlenmesini ve düzenli aralıklarla denetlenmesini,

b) Akreditasyon kapsamı: Tebliğin ek-2’sinde yer alan ve TÜRKAK tarafından akredite edilmiş olan faaliyetleri,

c) Analitik prosedürler: İlgili diğer bilgilerle tutarlı olmayan, tahmin edilen miktarlardan sapma gösteren değerlerin analizini de içerecek şekilde verilerdeki dalgalanmaların ve eğilimlerin analizini,

ç) Bakanlık: Çevre ve Şehircilik Bakanlığını,

d) Baş doğrulayıcı: Sera gazı emisyon raporunun doğrulama sürecini yürütmekten ve raporlamaktan sorumlu olan, doğrulama ekibinin yönetimi ve denetimiyle görevlendirilen kişiyi,

e) Dahili risk: Sera gazı emisyon raporundaki bir parametrenin, herhangi bir kontrol faaliyetinin etkisi dikkate alınmadan önce, tek başına veya diğer yanlış bildirimlerle bir arada oluşabilecek önemli hatalara duyarlılığını,

f) Doğrulama riski: Dahili risk, kontrol riski ve tespit riskinin bir fonksiyonu olarak, sera gazı emisyon raporunun, önemli hatalı bildirimler içerdiği durumda, doğrulayıcı kuruluşun uygun olmayan bir doğrulama görüşü sunması riskini,

g) Doğrulama: Tebliğde belirtilen ilkeler çerçevesinde, doğrulama raporu sunmak amacıyla doğrulayıcı kuruluş tarafından yapılan tüm iş ve işlemleri,

ğ) Doğrulayıcı kuruluş yeterlik belgesi: Doğrulama işlemlerini gerçekleştirecek kurum veya kuruluşlara verilen belgeyi,

h) Doğrulayıcı kuruluş: Doğrulama işleminin tüm aşamalarını yürütmek üzere TÜRKAK tarafından akredite edilmiş ve Doğrulayıcı Kuruluş Yeterlik Belgesi almış olan kurum veya kuruluşu,

ı) Doğrulayıcı: Doğrulama ekibinin üyesi olan ve sera gazı emisyon raporunun doğrulama işlemlerini gerçekleştirmekten sorumlu olan kişiyi,

i) Güven seviyesi: Doğrulama riskini azaltmak amacıyla doğrulama görevinin şartlarına göre doğrulama raporu için verdiği güven derecesini,

j) Hatalı bildirim: Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi ve Raporlanması Hakkında Tebliğde müsaade edilen belirsizlikler hariç, işletme tarafından rapor edilmiş verilerdeki ihmal, gerçeğe aykırı beyan veya hatayı,

k) Doğrulama kayıtları: Doğrulama faaliyetleri kapsamında doğrulayıcı kuruluş tarafından derlenen, yürütülen faaliyetlerle ilgili gerekçe, kanıt ve diğer tüm bilgi ve belgeleri,

l) İzleme ve Raporlama Tebliği: 22/7/2014 tarihli ve 29068 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi ve Raporlanması Hakkında Tebliği,

m) Kontrol ortamı: İç kontrol sisteminin işlediği ortamı ve bu iç kontrol sistemi hakkında farkındalığı sağlamak üzere tesis yönetiminin yürüttüğü faaliyetleri,

n) Kontrol faaliyetleri: Dahili riskleri azaltmak amacıyla işletme tarafından yürütülen işlemleri veya alınan tedbirleri,

o) Kontrol riski: Sera gazı emisyon raporundaki bir parametrenin, kontrol sistemi tarafından belirli bir zamanda önlenmemiş veya tespit edilerek düzeltilmemiş, tek başına veya diğer yanlış bildirimlerle bir arada oluşabilecek önemli hatalara duyarlılığını,

ö) Kontrol sistemi: İşletmenin İzleme ve Raporlama Tebliği kapsamında kurduğu, belgelediği, uyguladığı ve sürdürdüğü risk değerlendirmesini ve bütün kontrol faaliyetleri ile bunların yönetimini,

p) Önemlilik seviyesi: Hatalı bildirimlerin tek başına veya diğer hatalı bildirimlerle beraber doğrulayıcı kuruluş tarafından önemli kabul edilmesini sağlayan eşik değeri,

r) Önemli hatalı bildirim: Tek başına veya diğer hatalı bildirimlerle beraber önemlilik seviyesini aşan hatalı bildirimi,

s) Makul güven: Doğrulamaya tabi tutulan sera gazı emisyon raporunun önemli hatalı bildirim içermediğine dair olumlu olarak değerlendirilen yüksek fakat kesin olmayan güven seviyesini,

ş) Saha: İlgili veri ve bilgilerin kontrol edilip saklandığı, izleme sürecinin tanımlandığı ve yönetildiği yerleri,

t) Tanık denetim: Bakanlığın, doğrulayıcı kuruluşların yetkinliğini değerlendirmek üzere doğrulama faaliyetlerine müdahil olmadan gözlemlediği denetimi,

u) Teknik uzman: Doğrulama faaliyetlerinin sağlıklı yürütülmesinde görev alan ve belirli bir konu ile alakalı detaylı bilgi ve uzmanlığa sahip kişiyi,

ü) Tespit riski: Doğrulayıcı kuruluşun önemli hatalı bildirimi tespit edememe riskini,

v) TÜRKAK: Türk Akreditasyon Kurumunu,

y) Uygunsuzluk: Onaylanmış izleme planında yer alan yükümlülüklerin yerine getirilmemesi veya bu yükümlülüklere aykırı hareket edilmesi durumunu,

z) Yetki kapsamı: Tebliğin ek-2’sinde yer alan ve Bakanlık tarafından doğrulama sürecini gerçekleştirmek için yetki verilen faaliyetleri,

aa) Yetkinlik: Bir faaliyeti yürütmek için bilgi ve becerileri uygulayabilme kabiliyetini,

bb) Yönetmelik: 17/5/2014 tarihli ve 29003 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmeliği,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM

Doğrulama

Genel hükümler

MADDE 5 – (1) Yönetmeliğin ek-1’inde belirtilen faaliyetleri yürüten tüm tesislerin sera gazı emisyon raporunun Bakanlığa gönderilmeden önce doğrulanması mecburidir.

(2) Sera gazı emisyon raporlarının doğrulanması işlemi, Bakanlıktan doğrulayıcı kuruluş yeterlik belgesi almış olan kurum ve kuruluşlar tarafından yapılır.

Temel prensipler

MADDE 6 – (1) Doğrulama işlemleri Bakanlıkça onaylanmış izleme planı çerçevesinde ve Tebliğde yer alan esaslara göre yürütülür.

(2) Doğrulamanın temel prensipleri ve doğrulayıcı kuruluşların genel sorumlulukları ek-1 bölüm 1’de verilmiştir.

Doğrulama süresi

MADDE 7 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama süresini ek-6’da verilen hususlara göre belirler. Doğrulama süresi ek-6’da verilen asgari sürelerden az olamaz.

(2) Doğrulayıcı kuruluş, toplam doğrulama ve saha ziyareti süresini doğrulama kayıtlarına ekler.

İşletmenin temin edeceği bilgiler

MADDE 8 – (1) İşletme, stratejik analizden önce ve doğrulamanın herhangi bir aşamasında doğrulayıcı kuruluşa, ek-1 bölüm 2’de belirtilen bilgi ve belgeleri sunmak ve ilgili sahalara erişim izni vermekle mükelleftir.

(2) Doğrulayıcı kuruluş doğrulama raporunu işletmeye teslim etmeden önce, işletme iç kontrolden geçirdiği ve onayladığı nihai sera gazı emisyon raporunu doğrulayıcı kuruluşa vermekle mükelleftir.

Stratejik analiz

MADDE 9 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulamanın başlangıcında, doğrulama sürecinde yürüteceği faaliyetlerin özelliği, ölçeği ve karmaşıklığını belirlemek üzere tesis ile ilgili tüm faaliyetler hakkında stratejik analiz yapar.

(2) Doğrulayıcı kuruluş, tesis tarafından yürütülen faaliyetleri anlamak, doğrulama ekibinin yetkinliğini değerlendirmek, sözleşmede belirtilen doğrulama süresinin uygunluğunu değerlendirmek ve risk analizini yapmak için gerekli bilgi ve belgeleri toplar ve gözden geçirir. Bu fıkra kapsamında toplanacak bilgi ve belgeler ile yürütülecek faaliyetler ek-1 bölüm 3’te belirtilen hususlara göre yapılır.

(3) Doğrulayıcı kuruluş stratejik analizi, doğrulaması yapılacak sera gazı emisyon raporunun ait olduğu yıl içerisinde 15 aralık tarihine kadar bitirir.

(4) Doğrulayıcı kuruluş, stratejik analiz sürecinde tesisi en az bir kez yerinde görmek üzere bir baş doğrulayıcı veya doğrulayıcı görevlendirmekle mükelleftir.

Risk analizi

MADDE 10 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, etkin bir doğrulama süreci tasarlamak, planlamak ve uygulamak için;

a) Dahili riskleri,

b) Kontrol faaliyetlerini,

c) Uygulanan kontrol faaliyetlerinin etkinliğine dair kontrol risklerini

belirler ve değerlendirir.

(2) Doğrulayıcı kuruluş, birinci fıkrada bahsedilen unsurları tanımlayıp analiz ederken asgari düzeyde;

a) Yürütülen stratejik analizden elde edilen bulguları,

b) 8 inci maddenin birinci fıkrasında ve ek-1 bölüm 3.1 (c) bendinde bahsedilen bilgileri,

c) Ek-1 bölüm 3.1 (b) bendinde bahsedilen önemlilik seviyesini,

dikkate alır.

(3) Doğrulayıcı kuruluş, işletmenin yapmış olduğu risk değerlendirmesinde dahili ve kontrol risklerini tanımlamadığını tespit ederse, bu konuyu işletmeye bildirir.

(4) Doğrulayıcı kuruluş, gerektiği durumlarda, doğrulama sırasında elde edilen bilgilere göre risk analizini revize eder ve gerçekleştirilecek olan doğrulama faaliyetlerini değiştirir veya gerekli ise tekrar eder.

Doğrulama planı

MADDE 11 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, stratejik analiz ve risk analizi sırasında tespit edilen risklere ve elde edilen bilgilere göre ve ek-1 bölüm 4’te yer alan hususlara uygun bir doğrulama planı oluşturur.

(2) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama sırasında azaltılması gereken ilave risk veya önceden öngörülenden daha az risk olduğunu tespit ederse, risk analizini ve doğrulama planını bu tespitlere uygun şekilde yeniler ve doğrulama faaliyetlerini buna uygun yürütür.

(3) Doğrulayıcı kuruluş, emisyon raporunun önemli hatalı bildirim içermediğine dair makul bir güven elde edebilmek için, doğrulama planını doğrulama riskinin kabul edilebilir bir düzeye azaltılmasını sağlayacak şekilde oluşturur ve uygular.

(4) Doğrulayıcı kuruluş doğrulama sırasında, azaltılması gereken ilave bir risk veya belirlenenden daha az risk olduğunu tespit ettiğinde risk analizini ve doğrulama planını günceller ve doğrulama faaliyetlerini güncellenen doğrulama planına uygun hale getirir.

Doğrulama faaliyetleri

MADDE 12 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama faaliyetlerini doğrulama planına göre uygular, işletmenin Bakanlıkça onaylanmış izleme planında yer alan yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğini risk analizine bağlı olarak kontrol eder. Bu faaliyetler ek-1 bölüm 5’te yer alan hususlara göre yürütülür.

Analitik prosedürler

MADDE 13 – (1) Dâhili risk, kontrol riski ve işletmenin kontrol faaliyetlerinin durumu analitik prosedürlerin kullanılması gerektiğine işaret ediyorsa, doğrulayıcı kuruluş verilerin inandırıcı ve eksiksiz olduğuna kanaat getirmek için ek-1 bölüm 6’da yer alan hususlara uygun analitik prosedürleri kullanır.

Veri doğrulama

MADDE 14 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, verilerin birincil veri kaynağına kadar geri izlenmesi, verilerin harici veri kaynakları ile çapraz kontrolünün yapılması, verilerin teyit edilmesi, veri eşik değerlerinin kontrol edilmesi ve yeniden hesaplamaların yapılmasını da içerecek şekilde verilerin detaylı incelemesini yapar ve sera gazı emisyon raporundaki verileri doğrular. Bu faaliyetler ek-1 bölüm 7’de yer alan hususlara göre yürütülür.

İzleme yönteminin doğrulanması

MADDE 15 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, onaylanmış izleme planında yer alan izleme yönteminin tam olarak uygulandığını kontrol eder.

(2) Doğrulayıcı kuruluş, İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca hazırlanmış ve Bakanlıkça onaylanmış örnekleme planının gereği gibi uygulandığını kontrol eder.

(3) Doğrulayıcı kuruluş, İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca, CO2 transferinin yapıldığı ve hem transfer eden hem de transfer edilen tesis tarafından miktarın ölçüldüğü durumlarda, her iki tesiste ölçülen değerler arasındaki farkların ölçüm sistemlerinin belirsizliği ile açıklanıp açıklanamayacağını ve her iki tesisin emisyon raporlarında ölçülen değerlerin aritmetik ortalamasının kullanılıp kullanılmadığını kontrol eder.

(4) Her iki tesiste de ölçülen değerler arasındaki farklar, ölçüm sistemlerindeki belirsizlik ile açıklanamıyorsa, doğrulayıcı kuruluş, ölçülen değerler arasındaki farkları ortadan kaldırmak için düzeltmelerin yapılıp yapılmadığını, söz konusu düzeltmelerin ihtiyatlı olup olmadığını ve bu düzeltmeler için Bakanlıktan onay alınıp alınmadığını kontrol eder.

Veri boşlukları için uygulanan yöntemler

MADDE 16 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, eksik verileri tamamlamak için İzleme ve Raporlama Tebliği uyarınca veya Bakanlık onayıyla kullanılan yöntemlerin izleme planına uygun olduğunu, doğru şekilde uygulandığını ve uygun şekilde belgelendiğini kontrol eder.

(2) Doğrulayıcı kuruluş, eksik verilerin oluşmasını önlemek için işletme tarafından uygulanan kontrol faaliyetlerinin etkin olup olmadığını ayrıca kontrol eder.

Belirsizlik değerlendirme

MADDE 17 – (1) İşletmenin İzleme ve Raporlama Tebliği kapsamında faaliyet verileri ve hesaplama faktörleri için belirsizlik eşik değerlerine uyma yükümlülüğü var ise, doğrulayıcı kuruluş, izleme planında gösterildiği şekilde belirsizlik seviyelerinin hesaplanmasında kullanılan bilgilerin doğruluğunu kontrol eder. İşletme İzleme ve Raporlama Tebliğinde belirtildiği şekilde kademelere dayanmayan bir izleme yöntemi kullanıyorsa, doğrulayıcı kuruluş ek-1 bölüm 8’de yer alan hususlara göre değerlendirme yapar.

Örnekleme

MADDE 18 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, 12 nci madde uyarınca kontrol faaliyetlerinin ve prosedürlerin uygunluğunu kontrol ederken veya 13 üncü ve 14 üncü maddeler uyarınca bahsedilen kontrolleri yürütürken, risk analizine dayalı olarak örneklemenin gerekçelendirilmiş olması kaydıyla, tesise özgü örnekleme yöntemleri kullanır.

(2) Doğrulayıcı kuruluş, örneklemenin uygulanmasında bir uygunsuzluk ya da hatalı bildirim tespit ederse, uygunsuzluk veya hatalı bildirimin rapor edilen veriler üzerindeki etkisini değerlendirebilmek için, işletmeden uygunsuzluk veya hatalı bildirimin temel sebeplerini açıklamasını talep eder. Bu değerlendirmenin sonucuna göre doğrulayıcı kuruluş, ilave doğrulama faaliyetlerinin gerekip gerekmediğini, örnekleme boyutunun arttırılmasının gerekip gerekmediğini ve işletme tarafından veri popülasyonunun hangi kısmının düzeltilmesi gerektiğini tespit eder.

(3) Doğrulayıcı kuruluş, 12 nci, 13 üncü, 14 üncü ve 15 inci maddelerde bahsedilen kontrollerin sonucunu ve ilave numunelere ilişkin bilgileri doğrulama kayıtlarına ekler.

Saha ziyareti

MADDE 19 – (1) Doğrulayıcı kuruluş, doğrulama süreci sırasında bir veya daha fazla, ölçüm cihazları ve izleme sistemlerinin çalışmasını değerlendirmek, görüşmeler yapmak, Tebliğin gerektirdiği faaliyetleri yürütmek, sera gazı emisyon raporunun önemli hatalı bildirimler içermediğine dair kanaat getirmesine imkân sağlayacak yeterli veri, bilgi ve belgeleri toplamak amacıyla tesisin sınırlarını ve kaynak akışları ile emisyon kaynaklarının eksiksizliğini değerlendirmek için saha ziyareti yapar.

(2) Doğrulayıcı kuruluş, sera gazı emisyon raporunu doğrulamak amacıyla, risk analizine dayalı olarak, varsa şirket merkezi ve saha dışı diğer ofisler gibi diğer konumlarda yürütülen ilgili veri akış faaliyetleri ve kontrol faaliyetlerine ilişkin ilave ziyaretlerin gerekip gerekmediğine karar verir.

(3) Doğrulayıcı kuruluş, saha ziyaretlerinin sürelerini ek-6’da yer alan hususlara göre belirler.

Yönetmeliği Tamamı İçin Tıklayınız.